Neden giriştiğimiz işlerde bazen başarısız oluruz?

Yapmak istediklerimiz bazen kapasitemizi aşıyor, aslında bu kadar basit. Her şeye kadir değiliz; her şeyi bilmiyoruz. Teknolojiden destek alsak bile, fiziksel ve zihinsel güçlerimiz sınırlıdır. Dünyanın ve evrenin büyük bölümü, algımızın ve kontrolümüzün dışında ve öyle kalacak.

Kontrolümüz altında olduğu halde başarısız olduğumuz alanlara özellikle dikkat etmeliyiz. Bu alanlardaki başarısızlıklarımızın iki nedeni olduğunu söylemek mümkündür. Birincisi cehalet; ikincisi ise bilgiye sahip olduğumuz halde uygulamadaki başarısızlığımızdır.

Doğrudur; bilgiye sahibiz. Ancak ne kadar ileri düzeyde uzmanlaşmış olursak olalım, hala arada atladığımız iş adımları var. Hala hata yapıyoruz.

Cehalete bağlı başarısızlıkları affedebiliriz. Ama bilgi varsa ve doğru biçimde kullanılmıyorsa öfkeye kapılmamak zor oluyor. Bilim sayesinde o kadar yoğun bilgiyle donandık ki becerisizlik cehalet kadar güçlü bir mücadele konusu haline geldi.

Gerçek başarıyı yakalayabilmek için epeyce tecrübe sahibi olmak ve ustalaşmak gerekiyor. Yalnız şunu da unutmayalım ki tecrübe önemlidir ama kesinlikle yeterli değildir. Tecrübeye kontrol listelerini ekleyenlerin önemli ölçüde daha başarılı oldukları da aşikârdır.

Kontrol listeleri gerekli bilginin basit, kullanışlı ve sistematik biçimde ortaya konmasını sağlamaktadır. İyi hazırlanmış kontrol listeleri pratiktir. Kontrol listelerinin kişisel, ekip ve kurumsal performans göstergelerini artırdığı gözlenmektedir.

Kontrol listeleri herkesi, hatta en tecrübeli olanları bile, düşündüğümüzden çok daha fazla alanda olabilecek başarısızlıklara karşı korumakta ve bir bilişsel ağ oluşturmaktadır.

Kontrol listeleri karmaşıklığın söz konusu olduğu durumlarda, muhakemeye mutlaka yer ayrılmalıdır; ama prosedürle ile desteklenen hatta güçlendirilen bir muhakemeye. Kontrol listeleri öncelikleri açıklığa kavuşturur, insanları bir ekip olarak daha iyi çalışabilmeleri için harekete geçirir.

Kontrol listesinin kullanılacağı duraklama noktası açıkça tanımlanmalıdır. Hazırlayacağımız kontrol listesinin YAP-ONAYLA tarzı kontrol listesi mi, yoksa OKU-YAP tarzı kontrol listesi mi olduğuna karar vermeliyiz.

YAP-ONAYLA tarzı kontrol listesinde ekip üyeleri işlerini deneyimlerine dayanarak, ezberden, sıklıkla ya da münferiden yaparlar. Ama sonra dururlar. Kontrol listesini gözden geçirmek için ara verip, her şeyi olması gerektiği gibi yapıp yapmadıklarını kontrol ederler.

OKU-YAP tarzı bir kontrol listesi ise daha çok yemek tarifine benzer. İşler adım adım kontrol edilerek yapılır. En başta gelen iş adımımız, duruma uygun liste tipinin hangisi olduğuna karar vermek olmalıdır.

Kontrol listeleri ıvır zıvırı, beynimizi boşu boşuna meşgul eden rutin işleri yolumuzdan çeker ve zor konulara odaklanmamızı sağlar. Bu aşamada ihtiyaç duyduğumuz şey, insanların birlikte çalışırken iş disiplini içerisinde davranabilmesidir.

İş disiplini zordur – güvene layık olmaktan, beceriden, hatta özveriden bile zordur. Doğamız gereği kusurlu ve hercai varlıklarız. Öğünler arası ayaküstü atıştırmaktan bile uzak duramıyoruz. Disiplinli olmak üzere yaratılmamış gibi davranıyoruz.

İş disiplini, üzerinde çalışmamız gereken bir konu. Belki de bu nedenle, iş disiplinini norm haline getirmek için kurumsallaşma gerekiyor.

Sonuç olarak, kontrol listesi bir yardımcıdır. Eğer yardım edemiyorsa doğru değildir.

Saygılarımızla,

Dr. Öğr. Üyesi Ayhan ARTAR