Kurumsal gelişimde en önemli noktalardan birini “kurumsal inovasyon” olarak da anılan kurumsal yenilikçilik tutuyor. Özellikle rakip firmaların ürün ve hizmetlerinin birbirinden ayrıştırılmasının zor olduğu günümüzde, kurumların ayakta kalması için yenilikçilik olmazsa olmazlardandır. Dönüşüm ve değişim sürecinin de itici güçlerinden biri olan yenilikçilik kurumların gelişmesi, büyümesi ve sürdürülebilirliği için rekabet avantajı sunmaktadır. Peki, kurumsal yenilikçilik nedir? Genel olarak tanımlarsak, kurumsal yenilikçilik, kurumların yeni ürünler, teknikler, sistemler ve yöntemler geliştirerek değişen rekabet koşullarına uyum sağlamak üzere uyguladıkları bir mekanizmadır.

Önde gelen kurumların yöneticilerinin daha fazla kurumsal yenilikçilik için olanaklar sunduğunu biliyoruz. Yenilikten yana olan yöneticiler yenilikçi yol, yöntem ve mekanizmalar geliştiren çalışanlarını ödüllendiriyorlar. Hatta işe alım sürecinde yenilikçi davranışlar sergileyen kişilere öncelik veriyorlar. Çünkü yenilikçi davranışlar sergileyen çalışanlar firmalarını rakipleri arasından öne çıkarmaya yardım ediyor.

Bilgi işlem sektöründeki bir şirketin yeni işe alacağı çalışanları mülakata davet etmeden önce iş ilanında “önce ilgili linkteki çözülmesi gereken problemi çöz, sonra başvuruda bulun” demesini bu duruma somut örnek olarak verebiliriz. Ayrıca, burada hem yenilikçi çalışan aranmakta hem de çalışan arayan şirketin de yenilikçi davranış sergilediği görülmektedir. Böyle bir ilan şirketi öne çıkarmakla birlikte böyle bir yenilikçi içerikle ilana çıkılmasını teklif eden çalışanı da diğerleri arasında öne çıkarmaktadır.

Bu örnek farklı sektörler için farklı örneklerle genişletilebilir. Önemli olan yenilikçi ürün ve hizmetlerin ortaya çıkmasına, yenilikçi üretim ve hizmet yollarının bulunmasına ve yenilikçi davranış göstermeye isteklendirmeyi sağlamaktır. Her bir çalışan kendi görev ve sorumluluklarında veya sorumlu olduğu süreçlerde yeni yol ve yöntemleri diğer çalışanlara kıyasla daha etkin bulabilir. Fakat burada da bazı sorunların olduğunu gözlemlediğimiz durumlar olmuştur:

İlk olarak, bazen çalışan yenilikçi bir yöntem bulduğunda, yeni bir ürün geliştirme teklifi ileri sürdüğünde ya tesadüfen okuduğu kitaptan ya da araştırdığı bir çalışmadan yenilikçi bir fikri kendi işine uyarlamak için talepte bulunduğunda, ilgili yöneticisi ve eğer bir aile şirketinde ise “patronu” tarafından fazla önemsenmeyebiliyor. Bunun sonucunda ise artık o çalışanın bir daha yenilikçi fikirler bulması bir yana, bunun hakkında düşünmesi bile zor duruma gelebiliyor.

Bundan başka, kurumsal yenilikçilik yalnızca çalışanlardan çıkacak diye de bir şey yoktur. Müşterileriniz de çok güzel önerilerde bulunabilir. Mutlaka bulunmuşlardır da. Fakat müşterilerin önerilerini dikkate aldınız mı? Veya müşterileriniz yeni öneriler sunuyorlar mı? Veya müşterileriniz neden yenilikçi fikirler sunmuyorlar size? Etkili iletişim ve iş birliği yaklaşımı ile müşterilerinizin fikirlerini dikkate almalısınız. Her fikir uygulanacak demek değildir bu. Fakat müşterilerinize ne kadar değer verdiğinizi göstermenizi ve “ARGE” ekibinizin gönül üyesi olan müşterilerinizin fikirlerini uyguladığınızda rakiplerinize göre iyi bir avantaj kazanabilmenizi sağlayacaktır belki de.

Başka bir sorun, kurumsal yenilikçiliğin ne olduğu ile birlikte kurumsal yenilikçiliğin getireceği avantajların yöneticiler ve çalışanlar tarafından farkına varılmamasıdır.

En dikkat çeken sorunlardan biri ise kurumsal yenilikçiliğin yalnızca teknoloji ile ilgili olduğu düşüncesidir. Bu da “yenilikçilik” kavramının aynı zamanda “inovasyon” olarak da kullanılmasından dolayı olabilir. Doğrudur, yenilikçilik teknoloji ile ilişkilidir, bununla birlikte “…bizim teknoloji ile ilişkimiz yok, kendi işimize bakalım, ne yenilikçiliği…” deyip geçilmemelidir. Burada önemli olan, kurumsal yenilikçilik ile teknolojik değişim arasındaki etkileşimin farkında olmak ve bu etkileşim farkındalığının getirdiği yenilikleri iş süreçlerine, ürün ve hizmetlere ve tüm kurumun iş yapış şekline uyarlamak ve uygulamaktır.

Nasıl ki çalışanlarınız kendi işlerini en iyi bilenler olup yenilikçi yol ve yöntemler önerebiliyorsa, müşterileriniz de sizlerin sunduğu ürün ve hizmetleri tüketenler veya kullananlar olarak ürün ve hizmetlerinizin geliştirilmesine yönelik kimsenin aklına bile gelmeyen yenilikçi fikirler ileri sürebilirler.

Öte yandan, çalışanlarda yenilikçilik yeteneğinin bastırılması sonucunda eskiyen iş yapış şekilleri, verimsiz süreçler ve hiçbir amaca hizmet etmeyen hedefler ortaya çıkar. Yenilikçilik davranışının müşterilerde bastırılması ise müşteri memnuniyetinin ve müşteri sadakatinin azalmasına sebep olmaktadır. Tüm bunlar ise ilgili şirketin güçlü rekabet ortamında konumunu, çalışanlarını ve müşterilerini kaybetmesi sonucunu doğruyor.

Kurumsal yenilikçiliği zorlaştıran veya kısıtlayan birkaç maddeyi şöyle sıralayabiliriz:

• Karmaşık kurumsal yapı
• Yöneticilerin ilgisizliği
• Çalışan memnuniyetsizliği
• Çalışan aidiyetinde sorunlar olması
• Müşteri sadakatinin zayıf olması
• Şirketin kurumsal gelişime inancının olmaması

Peki, şirketinize güçlü rekabet avantajı sunabilecek kurumsal yenilikçilik yeteneğini çalışanlarınıza nasıl kazandırabilirsiniz? Bunun için ilk olarak kurumsal yenilikçiliğin ne olması gerektiğini anlatmalısınız. Çalışanlarınıza kurumsal yenilikçiliğin önemini ve şirketiniz için getirebileceği avantajları anlatırsanız, onlar da bu yönde düşünebilirler. Siz onlardan böyle bir şey istemezseniz, doğal olarak onlar da bu yönde çaba sarf etmezler. Çalışanlarınızda ve hatta yöneticilerinizde kurumsal yenilikçilik ile ilgili farkındalık oluşturduktan sonra yenilikçi davranışları nasıl edinmelerini, hangi davranışların yenilikçi bakış açısı olduğunu anlatmalısınız. Bu süreç en önemli süreçtir. Aksi halde o zamana kadar böyle bir bakış açısına sahip olmayan bir çalışanın hemen yenilikçi düşünmesi de zor olur ve çalışanlardan beklentinizin yüksek olması bir çatışmaya neden olabilir. Bunun için bu sürecin de iyi yönetilmesi gerekmektedir. Özelikle kurumsal yenilikçiliğin çalışanlarınız tarafından tam anlamıyla kavranmasını ve içselleştirilmesini istiyorsanız sadece teorik anlatımla kalmamalı yenilikçi yol ve yöntemler izlemelisiniz. Bu doğrultuda, yeni ürün ve hizmet geliştiren şirketlerden, onların çalışanlarından ve kurum iklimlerinden de örnek olay ve vakalar ile kurumsal yenilikçiliği anlatırsanız sonuç da olumlu olacaktır.

Saygılarımızla,

Bahman HÜSEYNLI