Günümüzde marka ve işletmelerin ömürlerinin azaldığını sadakati azalan müşterilerin artması ile anlamaktayız. Daha fazla fayda sunan bir markaya geçiş yaparak müşterisi olduğumuz mevcut markayı bırakmamız artık çok zor değil. Dolayısıyla marka ve işletmelerin karlı bir şekilde hayatlarını devam ettirme arzuları riske girmektedir. Bununla birlikte geleceğin şirketi olma yolunda da dikkate değer çalışmalar yapılmakta olduğu gözlemlenmektedir. Bunun için kurumun tarihini, kaynaklarını, potansiyelini, rekabet durumunu, hedef kitlesini, pazar odaklılığını, ürün/hizmet portföyünü ve kalitesini dikkate almak durumundayız. Geleceğin şirketi olmak için geleceği özgürce öngörmek gerekmektedir. Ne yazık ki ne olduğumuzu tam olarak anlayamadan, geleceğe dair sağlıklı stratejiler geliştiremiyoruz.

Değişimin başarısı, zaman ve çabadan ziyade, çalışmalar sonunda gerçekleşen verimlilik ve karlılık göstergeleri ile değerlendirilir. Bu bağlamda kurumsal gelişim çalışmalarına ihtiyaç duyarız. Kurumların değişmek istemesi günümüz gerekliliği olmakla birlikte rekabet için de başlıca şartlardan biri haline gelmiştir. Peki, nedir bu dönüşüm, değişim ve gelişim?

Kurumsal Dönüşüm

İlk önce kelimenin anlamının anlaşılması için Türk Dil Kurumu’na bakalım. TDK’ye göre “Dönüşüm - olduğundan başka bir biçime girme, başka bir durum alma, şekil değiştirme, tahavvül, inkılap, transformasyon” olarak tanımlanmıştır. Dönüşüm hemen hemen her zaman büyük ve önemlidir. Dönüşüm, neden belirli eylemleri gerçekleştirdiğinize dair inançlarınızdaki içsel temel değişikliktir. Dönüşüm, sürdürmek için herhangi bir dış etkiye ihtiyaç duymaz. Temel doğası gereği, dönüşümün daha kalıcı olması beklenir. Kurumsal dönüşüm, vizyon, kültür, kaynaklar ve stratejiyi rehber alarak şirketin mevcut durumunu arzulanan duruma dönüştürmekle ilgilidir.

Dönüşüm, bugünkü eylemlerimizin geleceğimizi yarattığı iddiasıdır. Kurumlar kendilerini geçmişin kısıtlamalarından kurtardığında, gelecekleri tanımlanabilir ve gerçekleştirilebilir bir duruma gelir. Kurumlar, dönüşüm çalışmaları ile geleceği tasarlar ve onu ortaya çıkarmanın yollarını keşfeder.

Kurumsal Değişim

Kurumsal değişim, şirketin geçmişten bugüne kadar olan durumunu değerlendirerek ideal gelecek durumunun belirlenmesi, oraya doğru ilerleme süreci ve bu süreçte yapılacak işler ile ilgilidir. Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre “Değişim - bir zaman dilimi içindeki değişikliklerin bütünü” olarak tanımlanmıştır. Değişim, küçük ve artımlı olabilir veya büyük ve karmaşık olabilir; ancak sürekli izlenmesi ve korunması gereken bir şeydir. Değişim, mevcut duruma aşina olmayı ve işleri daha iyi, daha hızlı, daha kaliteli, daha verimli ve daha bilinçli çalışmayı gerektirir. Geçmiş, temel referans noktasıdır ve değişim eylemleri, önceden olanları değiştirmeyi amaçlar.

Kurumsal Gelişim

Dönüşüm ve değişim çalışmaları gelişim boyutu ile beslenmektedir. Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre “Gelişim - serpilip büyüme; ilerleme, inkişaf, tekâmül” olarak tanımlanmıştır. Kurumsal gelişim; kişisel, ekip ve kurumsal değişimi kolaylaştırma ve kurumsal etkililiği arttırma sürecidir. Buna göre de kurumsal gelişim sürecinde veri toplama, analiz etme, teşhis koyma, eylem planlama, müdahale araçlarını belirlemek ve uygulamaya almak gerekmektedir.

Kurumsal Gelişimden ne anlamalıyız? Bunu açıklamak için kurumsal gelişimin amacını bilmek gerekmektedir. Kurumsal gelişimin amacı; kurumsal etkililiği ve sağlıklı kurumsal ortamı sağlamaktır. Peki, kurumsal etkililik ve kurumsal sağlıklı olma nedir?

Kurumsal sağlıklı olma; kültür, süreçler, gelişim (birey-ekip-kurum), iş hayatı kalitesi, takım çalışması ve kurumsal bünyede değişime uyum ve yönetimi becerisi üzerinde odaklaşır. Kurumsal etkililik ise, istenen hedefleri başarmak için kurum performansı, sonuçlar, beceri ve yeterlilikler üzerinde odaklaşır.

Tüm bunları göz önüne aldığımızda kurumsal gelişimden aşağıdakileri anlamalıyız:

• Kurumsal yapı, strateji, süreçler, tüm paydaşlar ve kültür arasındaki uyum,
• Dış çevre koşulları ile başa çıkma becerisi,
• Yeni ve yenilikçi kurumsal çözümler üretebilmek,
• Kendini yenileme yeteneğini geliştirmek.

Bu yazının temel amacına girmediği için üstünde durulmasa da bilinmelidir ki, kurumsal dönüşüm, değişim ve gelişim alanlarında kurumsal kültür ve kurumsal öğrenme önemli bir yer tutmaktadır. Kurumsal gelişimin özünde kurumsal öğrenme yer almaktadır.

Dönüşüm ve Değişim Arasındaki Çizgi

Dönüşümü, değişimi ve gelişimi tanımlayıp açıkladıktan sonra şimdi bunların nasıl yönetilmesi gerektiğine bakalım. Literatürde “Değişim Yönetimi” olarak kullanılan bir ifade vardır. Bu ifade kullanıldığında dönüşüm yönetimi ve değişim yönetimi birlikte anlaşılmaktadır. Yani, “Değişim Yönetimi” hem dönüşüm süreçlerini hem değişim süreçlerini hem de gelişimi kapsamaktadır.

Peki, dönüşüm ile değişim arasındaki nasıl bir çizgi vardır. Gelin birlikte buna bakalım. Kurumsal güçlenme ile ilgili olan dönüşüm, değişim ve gelişim birbiriyle benzer süreçlere ve aynı müdahale araçları kullanılmasına rağmen farklı aşamalardan oluşmaktadır. Kurumsal dönüşüm ve kurumsal değişim arasındaki temel farklar aşağıdaki gibidir.

• Dönüşüm daha nadir yapılan, yapıldığı zaman ise uçtan uca yapılanmayı kapsayan kurumsal stratejidir. Değişim ise sürekli olması gereken, olmazsa sorun olan, dönüşümü destekleyen ve gelişimi sağlayan bir süreçtir.
• Değişim, mevcut sistemi en iyi duruma getirmekle ilgilidir. Mevcut durum geçmişten geldiğinden sınırları da bellidir. Buna göre değişim, bu sınırlara ulaşmayı sağlar ve sistemi en iyi hale getirir.
• Dönüşüm, gelecek odaklıdır; sınırları hayal gücü sınırları ile aynıdır ve herhangi bir kısıtlama olmaksızın yeni sistemlerin tasarlanması ile ilgilidir. Kurum içi kaynakları ve potansiyeli dikkate alarak daha etkin, daha sağlıklı ve daha performans odaklı yeni bir sistemin tasarlanması ile ilgilidir.

Dönüşüm ve Değişim sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:

• Kurum kültürünün dikkate alınması
• Davranış değişikliğine odaklanılması
• Çalışan direncinin dikkate alınması
• Çalışmaların aciliyet duygusu ile ilerlemesi
• Kurum içi ve kurum dışı paydaşlarla iletişimin sağlanması
• Sorun alanı ve sorunların teşhis edilerek müdahalelerin yapılması
• Düzeltici eylemlerin planlanarak uygulanması
• Kurumun ilgili birimlerini iş süreçleri ile ilişkilendirerek yapılandırma
• Kurumun tüm birimlerini kapsayacak sistematik değişikliklerin yapılması

Gelişim sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:

• Kurum kültürünün dikkate alınarak uyarlamalar yapılması
• Kurumun tüm ekiplerini harekete geçirecek programlar hazırlanması
• Kurumsal öğrenme ile kurumsal gelişimin sağlanması
• Geri bildirimler alarak ilgili süreçlerin yeniden yapılandırılması
• Kurum içi bireyleri ve ekipleri hazırlayarak sürekli değişimin sağlanması

Tabii, bu kıstasları arttırmak mümkündür. Bunlar arasında yazılmayan fakat kurumsal gelişim süreçlerinde çok büyük öneme sahip iki kıstas daha vardır. Bunlardan biri iyi bir değişim yönetimi ekibi, diğeri ise üst yönetimin desteğidir. Kurumsallaşma süreci kapsamında yeniden tasarım planları, verimlilik ve karlılık hedefleri için yapılmaktadır. Bu bağlamda kurum vizyonu da buna uygun değişmelidir.

Dönüşüm ve değişim süreçlerinde elde edilen başarıların kurum paydaşlarına iletilmesi büyük öneme sahiptir. Çalışanların güçlendirilmeleri ve değişim çabasının önemli bir unsuru olma yönünde eğitilmeleri ve buna teşvik edilmeleri kurumsal gelişim projelerinin başarılı bir şekilde ilerlemesine büyük destek sağlamaktadır.

Belirtmemiz gerekiyor ki, değişim, dönüşüm ve gelişim süreçleri kurumsal gelişimin olmazsa olmazlarındandır. Tüm bu süreçler, kurumun gelecekte gitmek istediği strateji ve eşgüdüm içerisinde kurum kültürü dikkate alınarak yapılandırılmalı ve işlerliği sağlanmalıdır.

Bahman HÜSEYNLI