Uygulama Örneği 1:

Otomotiv ana sanayiye dünya çapında üretim yapan orta ölçekli bir üretim işletmesi olası maliyet avantajlarını gözlemleri ve araştırmaları ile belirlemeyi amaçlamaktadır. Zaman içerisinde işletme bünyesinde ve işletme dışında oluşabilecek olası maliyet avantajlarını stratejik yönetim sürecinde değerlendirmeye almak istiyor.

İşletme bünyesinde görülebilecek maliyet avantajları şunlardır:

• Ürün çeşitliliğinin fazla olması ürün planlamasında sinerji etkisi sağlıyor. Ayrıca farklı ürünler aynı maliyetleri paylaşacağından göreceli olarak birim maliyet artışları daha düşük kalmaktadır. İşletme ürün profilini iyi belirlediği takdirde rakiplerine göre maliyet avantajı sağlayacaktır.
• Ölçek büyüklüğü, üretim miktarının artmasıyla işletmeye maliyet avantajı sağlamaktadır. Uzmanlık gerektiren işgücü kullanımları, ürün tasarımı, etken üretim süreci ölçek avantajı nedeniyle işletmeye maliyet avantajı oluşturacaktır.
• İşletmenin üretim tecrübesine bağlı olarak maliyet avantajı sağlanabilir. Örneğin; işletme işçilik sürelerini azaltarak aynı üretimi elde etmek istiyor.

İşletme dışı maliyet avantajları ise şunlardır:

• İşletme bir veya iki ürün üretiminde veya belli pazar bölümlerinde odaklaşarak rekabet üstünlüğü sağlayabiliyor. Örneğin; ana sanayii firmaları ile alt sözleşmeler imzalayıp satışlarını teminat altına alarak, maliyetlerini düşürme ve kaliteli üretim üzerinde yoğunlaşabilir. Ana sanayii firmalarının yönlendirilmesiyle standart üretim şartlarını disipline edebilir. Dolayısıyla maliyet avantajı sağlayabilecektir.
• Dağıtım kanalları ve tedarik kanalları ile yapılacak işbirliği maliyet avantajı sağlayacaktır. İlk madde ve malzeme tedarikini üretim ile uyumlaştırması işletmeye mümkün olan en az stok ile çalışmayı sağlayacaktır.
• Ana sanayi firmalarının üretim programlarına tam uyum, hem ana sanayii firmalarının hem de işletmenin sıfır stokla üretim faaliyetinde bulunmasını sağlar. Tam zamanında üretim başarısı işletmenin maliyetini düşürecektir.
• Dağıtım kanalları ile yapılacak işbirliği ise üretim maliyetlerini dolayısıyla stok maliyetlerini düşürecektir. Yapılacak mantıksal işbirliğinde piyasa talebi ve zamanlama çok önemlidir.

Uygulama Örneği 2:

Ürün tasarımında ve işlevselliğinde rekabetçi kalabilmenin önemli olduğu bir üretim işletmesinde daha etken bir maliyet planlaması ve yönetimi kurmak amaçlanmaktadır.

Uygulama Adımları Önerileri:

• Maliyet düşürmeyi ve maliyet kontrolünü birlikte ele almalıyız. Maliyet düşürme planlama veya tasarım aşamasında düşünülmelidir.
• Maliyet düşürmede esas geçerli olan standart maliyetleri aşağıya çekmektir. Örneğin; ürün tasarım aşamasında ve üretim süreci aşamasında tasarım ve üretim teknikleri geliştirme yoluyla maliyetleri azaltmak mümkündür.
• Maliyet kontrolünde esas ise aşağıya çekilen standart maliyetleri sürdürmektir. Bu ise belirlenen standart maliyetleri uygulayarak üretim faaliyetlerini kontrol etmek yoluyla gerçekleşir.
• Maliyet planlaması aşamasında gerçekçi bir maliyet hedefinin belirlenmesi gerekmektedir. Bunun için geçerli yol maliyet düşürme faaliyetini kâr planlaması ile ilişkilendirmektir. Böylece uzun dönemli kâr planlamasına dayalı maliyet hedefine ulaşmak mümkün olabilecektir. Ancak ürün kârlılığı hedef kârlılık indeksine dayalı tahmin edilmelidir. Ayrıca ürün fiyatı ve maliyeti kâr hedefine ulaşacak şekilde belirlenir. İşletmelerin uzun dönemli kâr planlamasını ve ürün maliyeti yönetim sistemini aşağıdaki şekilde kısaca özetleyebiliriz.

• Kârlılık indeksinden elde edilen kâr hedefine dayalı satış fiyatına ve maliyet hedefine ulaşmak amacıyla tasarım – üretim aşamasında yoğunlaşma planlama aşamasının iki temel sürecidir. Ayrıca alt sözleşmeye dayalı üretim süreçleri ve maliyet tahminindeki yeterlilik de çok önemlidir. Kâr planlamasında tüketici tercihleri ve ihtiyaçları her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.
• İşletmelerin teknolojik gelişme yönünde yapacağı çalışmalar standart veya tahmini maliyet değerlerini düşürecektir. Maliyet performansında ki iyileşme ile neticelenecek bu durum ise fiili maliyet değerleri ile ortaya çıkacaktır.
• Hedef maliyetlere ulaşmak amacıyla satın alma görevlileri, ürün tasarımcıları, üretim sürecinde görevli nezaretçiler ve mali analistlerden oluşan bir ekip kurmak gerekir. Bu ekip birlikte çalışarak ürün tasarımını, üretim süreci aşamalarını ve özelliklerini belirlerler. Yalnız hedef maliyet yaklaşımını ürün tasarımı aşamasında uygulamak çok önemlidir. Çünkü bu aşamada verilen kararlar uzun dönemli maliyetleri etkileme açısından yüksek kaldıraç etkisine sahip olacaktır.
• İşletmelerin maliyet düşürme ve maliyet korunması fonksiyonlarında başarılı olabilmeleri için bir ürün maliyet yönetim sistemi kabul etmesi ve fiili maliyetleri hesaplayarak maliyet performansını belirlemesi gerekmektedir. Böylece üretim teknolojisi ve/veya tasarımını iyileştirerek üretim maliyetlerini düşürmek mümkündür. Maliyet düşürmeyi varyans analizi ile belirleyebiliriz. Ayrıca varyans analizi ile belirlenen sapmaların nedenlerini ortadan kaldırmak ve dolayısıyla standart maliyetleri korumak gerekmektedir. Maliyet yönetiminin başarısı maliyet koruma çabalarının sonuçlarına bağlıdır. Maliyet koruma çabaları maliyet unsurlarının mali analizini, teknik analizi ve bölüm bütçelerin kullanımını mutlaka içermelidir.
• Fiyatlandırma sürecinde pazarlama maliyetlerinin mamul ya da hizmet maliyetlerine eklenmesi konusunda, tek düzen muhasebe sistemindeki pazarlama maliyetlerine ilişkin dikkatli bir çalışma gerekmektedir.

Uygulama Örneği 3:

Büyük ölçekli bir banka genelinde maliyet bilinçlendirmesine ilişkin bir proje uygulamaya alınacaktır. Uygulama adımlarımızı aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.

Adım 1: Maliyet Bilinçlendirme Programının Tanımlanması: Oluşturulacak proje ekibiyle birlikte saptanan maliyet kalemlerinin bir yıl süresince bankaya etkisi ve sürekliliği saptanır ve raporlanır. Verilen hizmetlerin kalitesindeki devamlılık ve / veya müşteri memnuniyeti adına değiştirilemeyecek etkiler varsa yarım günlük toplantıda yönetimden geribildirim alınır.

Adım 2: Hedefleri Planlama: Sonraki aşamada tasarruf bilincinin marka algısı, kurum kültürü, müşteri ve çalışan memnuniyetine etkileri tanımlanır. Bu aşamada sorulan bazı sorular:

• Tasarruf bilincinin yerleştirilmesi banka markasının içeride ve dışarıda değerine neler katar?
• Görünmeyen maliyetleri görmeye başlamak için neleri farklı yapmak gerekir?
• Kalıcı değişim sağlandığında özellikli olarak nelerin / nerelerin değiştiğini göreceğiz?

Adım 3: Acil Tasarruf Programı: Alışılmış bir değişim programına kıyasla tasarruf programları tanım ve anlamlarından ötürü acildir. Bu nedenle durum analizleri bir kez hazırlanıp yönetimin geri bildirimi alınır ve uygulama programı çıkarılır. Programlar görsel tekrar (bilinçaltına yönelik mesajlar) ve eğitişim (eğlenceli etkileşim) formatında düzenlenir.

Adım 4: Tasarrufu Teşvik: Günümüzde çoğu marka gelişmiş süreç kontrol sistemleri uygular. Bu nedenle çalışanlardan tasarruf programına ilk tepkiler, “daha fazla tasarruf mu?” şeklinde olabilir. Çalışmalarımız gösteriyor ki orta-büyük (1,500-50,000) ölçekli işletmelerde çalışan alışkanlıklarına bağlı görünmeyen maliyetlerin toplamı ortalama 1 mio Euro ve üzeri düzeyindedir. Her değişim programında olduğu gibi tasarruf bilinci programında da fikir önderlerini programın içselleştirilmesi için katalizör olarak yararlı kılmak için manevi tatmine yönelik (geniş nüfusa takdim / onurlandırma) öneri ve ödül yönetim sistemi çalışmaları uygulanır.

Adım 5: Yayılım: Uygulama kurumdan kuruma tamamen farklılık gösterebilir. Yayılım sürecine alışkanlık değişikliğini ve nasıl yapılacağını anlatan eğitişim (eğlenceli etkileşim) atölyeleri ile başlanır. Çalışma ve yaşama alanlarında sergilenecek tasarruf bilinçlendirme görselleri ile ilgili farkındalık için öncesi / sonrası algı anketleri düzenli olarak uygulanır ve proje ekibine raporlanır. Altı ay sürmesi öngörülen standart bir programın sonunda başlangıçta belirlenen maliyet kalemleri gerçekleşmelerinin tekrar-ölçümü yapılır ve fayda / maliyet raporu yönetime sunulur.

AA Kurumsal Gelişim olarak maliyet planlaması ve yönetiminde sizlerle birlikte çalışmak istiyoruz. Bizlerin danışmanlığı ve gözetimi ile maliyet avantajlarınızda süreklilik sağlayarak rekabetçi gücünüzü artırmanız daha kolay olacak...